Սոկրատես (469–399 մ.թ.ա.), հին Հունաստանի հայտնի փիլիսոփաներից է։ Սոկրատեսը իր հայացքները շարադրել է բանավոր,
այդ պատճառով դժվաչ էր բացահայտել նրա մտքերի իսկական բովանդակությունը: Նրան բնորոշ
է ավանդական բնափիլիսոփայությունից անցումը բարոյականության փիլիսոփայությանը: Նրա
նշանաբանն է եղել հույն իմաստուն Քիլոնի ՛՛Ճանաչի՛ր ինքդ քեզ՛՛ ասույթը: Ելնելով բանականության
համընդանրութան սկզբունքից՝ նա գտնում էր, որ առաքինությունը գիտելիքն է, հետևաբար,
մարդու բարոյական պատքը իմացությունն է և գիտելիքի համաձայն գործելը: Այստեղից էլ՝
գիտելիքի և չգիտելիքի սահմանները ճանաչելու անհրաժեշտությունը, որն արտահայտել է այսպես՝
՛՛Ես գիտեմ որ ոչինչ չգիտեմ՛՛: Ճանաչողությունը նա մեկնաբանում էր որպես անմահ հոգու
կողմից մախպկին գիտելիքների վերապրում, գիտելիքի վերածնունդ և ամրագրում ընդհանուր
սահմանումների մեջ: Նա կարծում էր, որ պոլիսը պետք է կառավարեն արդար, բանիմաց և խելացի
մարդիկ: Օրինականն և արդարացին միևնույն բաներն են, և օրենքներն էլ պետք է լինեն բանական
և արդարացի, այսինքն՝ համապատասխանեն իրենց հասարակությանը: Նրա լուսավորական գործունեությունը
399-ին հանգեցրեց այն բանին, որ նրան մեղադրեցին երիտասարդությանը այլասեռելու, աստվածներին
չճանաչելու, նոր աստվածություններ ստեղծելու մեջ: Նա կարող էր խուսափել մահապատժից
եթե թեղներ փիլիսոփայական գործը, սակայն նա հրաժարվեց նույնիսկ ընկերների նախապատրաստած
փախուստից, և մահապատժի համաձայն խմեց մի գավաթ թույն: Նրա փիլիսոփայության հետևորդներն
են նրա աշակերտները՝ Պլատոնը, Քսենոֆոնը, Էսքինեսը:
Комментарии
Отправить комментарий